(Συνέχεια του άρθρου προεκλογική διαδικασία, για το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο)
1. Εθνικισμός και θρησκευτικός φανατισμός
Η μελέτη για την κατανόηση των διαφόρων πολιτικών δυνάμεων ξεκινά από μία προσπάθεια προσδιορισμού των θέσεων και καταγραφής των δραστηριοτήτων του κάθε πολιτικού τομέα, όπως έχει διαμορφωθεί και λειτουργεί την σημερινή χρονική περίοδο.
Είναι φυσικό να μας ενδιαφέρουν οι πολιτικές δυνάμεις που απασχολούν, πρωτίστως, την παγκόσμια κοινότητα τον 21ον αιώνα, δεδομένου ότι ο ρυθμός ανάπτυξης και οι εξελίξεις στην παγκόσμια κοινότητα είναι καταιγιστικές.
Σήμερα συγκλονίζεται η υφήλιος από τους δύο άδικους και καταστροφικούς πολέμους, την Ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και την καινούρια κρίση με την Αραβοϊσραηλινή σύγκρουση. Και οι δύο περιπτώσεις εμφανίζουν παροξυσμό Εθνικισμού ενώ η δεύτερη αποτελεί μείγμα αμείλικτου εθνικισμού και θρησκευτικού φανατισμού.
Και τα δύο παραπάνω πολιτικά χαρακτηριστικά αποτελούν κληροδότημα της εποχής του μεσαίωνα.
Βαριά και αιμοδιψής κληρονομιά, που δύσκολα την απαρνείται η ανθρωπότητα, ούτε την ξεπερνά, αφού την βίωσε για περισσότερο από μία χιλιετία. Είναι όμως εύκολα ορατή.
Η έξαρση της πολεμικής διαμάχης μεταξύ Ιρανικών δυνάμεων, (ενός αναχρονιστικού θεοκρατικού καθεστώτος) και του Ισραήλ, (ενός νεοϊδρυμένο, από τους νικητές του Β Παγκοσμίου πολέμου, έθνους) όσο και αν ήταν αναμενόμενη, συγκλονίζει την ανθρωπότητα, για την βία και την εκδικητικότητα. Δίκαια αντιδρά η ανθρωπότητα εναντίον της βαρβαρότητας, κυρίως, της βαρβαρότητας που δημιουργεί θύματα στον άοπλο πληθυσμό.
Ταυτόχρονα, ήταν αναπόφευκτο, να παραβάλω στοιχεία της Αραβοϊσραηλινής διαμάχης με την μακροβιότερη Ελληνοτουρκική διένεξη, που και αυτή, αναμφίβολα, εγκυμονεί παρεμφερείς κινδύνους για τα δύο έθνη, και για την ανθρωπότητα ολόκληρη.
Η σύγκρουση μεταξύ του Αραβο-ισλαμικού κόσμου με το Ισραήλ , και κατ’ επέκταση, με την Δύση επαναφέρει στο προσκήνιο τον παράγοντα του εθνικισμού και θρησκευτικού φανατισμού, ανεξάρτητα από τις οικονομικές εξαρτήσεις που και τα δύο έθνη έχουν.
Τις εξαρτήσεις που αποτελούν την προσφιλέστερη ερμηνεία της Μαρξιστικής θεωρίας, για την αιτία όλων των προβλημάτων της ανθρωπότητας.
Αναμφίβολα, ο έλεγχος των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, από τις μεγάλες καταναλώτριες χώρες εξακολουθούν να αποτελούν μέρος της εξίσωσης, γιατί μέχρι σήμερα η παγκόσμια οικονομία κινείται με την ενέργεια που παράγεται από τον ορυκτό πλούτο .
Η ανάγκη αυτή ήταν καθοριστική, και έπαιξε σημαντικότερο ρόλο στον 19ο και 20ο αιώνα, ενώ σήμερα το πεδίο αντιπαράθεσης έχει υποκατασταθεί από τον ανταγωνισμό για την καθαρή ενέργεια και την ανάγκη αντιμετώπισης των κινδύνων από την μεγάλη κλιματική καταστροφή που προκαλεί ο ορυκτός πλούτος, σαν πηγή ενέργειας.
Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε, τις τραγικές επιπτώσεις που προκαλούν, αυτής της μορφής, οι αναχρονιστικές πολεμικές συγκρούσεις.
Συγκρούσεις που προκαλούν κλυδωνισμούς στο παγκόσμιο εμπόριο, την βιομηχανία, την οικονομία και την ανάπτυξη γενικότερα, αλλά και στον ανθρώπινο πόνο, που δεν συγκρίνεται με το οποιοδήποτε όφελος, κανενός μέρους από τις παρατάξεις που συμμετέχουν σε αυτή την διένεξη και τον οικονομικό, ή εθνικιστικό, παραλογισμό.
Μία μέρα πολέμου, στο Ισραήλ κόστισε 1,5 δισ. $.
Πόσο άραγε κόστισαν στο Ιράν, στην παγκόσμια οικονομία, οι αμυντικές δαπάνες, η αύξηση του κόστους στο εμπόριο, και πόσο θα στοιχίσει η αύξηση στους αμυντικούς προϋπολογισμούς των κρατών της Δύσης και της Ανατολής;
Αντίστοιχα, πόσο κόστισε στην Ρωσία, η εισβολή στην Ουκρανία; Πόσο κόστισε ο πόλεμος, στην Ουκρανία, στην Ευρώπη και στην Αμερική που την στηρίζουν;
Αν προσθέσουμε σε αυτά, το κόστος της ανθρώπινης ζωής, που δεν έχει μονάδα μέτρησης, τι συμπεράσματα θα προκύψουν, αν τα ποσά αυτά είχαν διοχετευτεί, για την ικανοποίηση των αναγκών των λαών του Ισραήλ, των Παλαιστινίων, των Αράβων, των Ουκρανών των Ρώσων αλλά και των υπολοίπων; Εύλογο είναι να προβληματίζεται κανείς, ποιος κερδίζει από αυτό τον παραλογισμό;
Ποιο, συνήθως αποκαλούμενο, καπιταλιστικό κέρδος η όφελος αποκομίζουν τόσο οι κρατικές, αλλά και ιδιωτικές βιομηχανίες των ΗΠΑ, της Ρωσία, του Ισραήλ ή του Ιράν, από αυτές τις πολεμικές δαπάνες;
Για πιο μελλοντικό όνειρο παλεύουν, και ποιες δυνάμεις είναι αυτές που τελικά ωφελούνται;
O καθαρά, εθνικιστικός και θρησκευτικός πόλεμος έχει μικρή σχέση με το οικονομικό όφελος που προκύπτει από την διαμάχη αυτή. Οι συγκρουόμενοι είναι, τελικά, απλά θύματα της δικής τους οπισθοδρομικότητας, προς όφελος των εκμεταλλευτών των συνθηκών πόνου, αυτών των εκμεταλλευτών, που εύκολα μπορούν να εντοπιστούν, αν βέβαια σταματήσουμε να γινόμαστε και εμείς θύματα συνωμοσιολογίας, που ακμάζει λόγω άγνοιας ή σκοπιμότητας.
Ποιος αδαής πιστεύει, ότι, αν διοχετεύονταν οι δαπάνες μίας ημέρας πολέμου στους παλαιστίνιους, να τα διαχειριστούν οι ίδιοι, δεν θα υπήρξε ειρήνη;
Τα γεγονότα που βιώνουμε , και οι συνέπιες τους, με υποχρεώνουν να προχωρήσω στην αναψηλάφηση των αρχών που διέπουν τις διάφορες κοσμοθεωρίες, να ζυγίσω, για την κάθε μία από αυτές, τις θετικές και αρνητικές όψεις τους, στα πλαίσια των ευρύτερων διεθνών εξελίξεων, που συντελούνται την περίοδο αυτή.
Πάντα ήμουν θιασώτης της άποψης ότι η επιβίωση μίας οικονομίας και η έξοδος από την κρίση σχετίζεται και εξαρτάται από σοβαρούς συμβιβασμούς, που υποχρεωτικά, ενδείκνυται να γίνονται.
Όμως τα γεγονότα με έχουν ξεπεράσει. τόσο στην Ελλάδα αλλά και στον διεθνή χώρο. Συμβιβασμοί, νομοτελειακά, δεν γίνονται, σε περιβάλλον που ελέγχεται από Εθνικιστικούς και Θρησκευτικούς φανατικούς.
Ας παρατηρήσουμε σήμερα, από πού εκτοξεύονται απειλές χρήσης πυρηνικών όπλων, που, όλοι γνωρίζουμε ότι, ενέχουν κινδύνους αφανισμού της ανθρωπότητας.
Εντούτοις, η πολιτική αξιολόγηση, που αναζητώ, των πολιτικών συστημάτων δεν σταματά στον κίνδυνο που ελλοχεύει, μόνο στον εθνικισμό και τον θρησκευτικό φανατισμό, αλλά υφίσταται και σε πολλά σύγχρονα πολιτεύματα
2. Προβλήματα που αναφύονται από τα σύγχρονα πολιτεύματα
Συγκλονίζομαι όταν βλέπω, γύρω μου, πολιτεύματα και κυβερνήσεις που εφαρμόζουν αντιφατικές οικονομικές και πολιτικές θεωρίες που δημιουργούν εξίσου οδυνηρά και αντιφατικά αποτελέσματα.
Βλέπω τα αδιέξοδα που δημιουργούνται στον διεθνή ορίζοντα, που αναπόφευκτα, επηρεάζουν τις εξελίξεις και στην Ελλάδα, σαν μέλος της Ευρώπης αλλά και της παγκόσμιας αγοράς.
Είμαι άτομο με βαθιά δημοκρατική συνείδηση, αλλά ταυτόχρονα αναζητώ και την αποτελεσματικότητα και την δικαιοσύνη, μεταξύ ατόμων και κοινωνιών.
Προσπαθώ να συνειδητοποιήσω τα προβλήματα που προκύπτουν από τις σημερινές συνθήκες διαβίωσης ανθρώπων και λαών.
Δεν θέλω να πάρω μία θέση, ή απόφαση βασισμένη σε πρόχειρες, επιφανειακές, θεωρητικές απόψεις, αρνούμαι να γίνω έρμαιο προκαταλήψεων, ή ψευδούς πληροφόρησης, ή θεωριών συνωμοσιολογίας, που εξυπηρετούν, ή καλύπτουν, σκοπιμότητες, ή ακόμα και ελλείψεις γνωστικών αντικειμένων.
Προσπαθώ να καταλάβω τον τρόπο που λειτουργούν τα άτομα και οι κοινωνίες, τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία και η ισότητα στην δικαιοσύνη, και πως διαμορφώνεται το σκεπτικό κάθε πολίτη κάτω από διαφορετικές συνθήκες, που επηρεάζονται από ιστορικές, πολιτισμικές, οικονομικές, πολιτικές, περιβαλλοντολογικές και θρησκευτικές διαφορές που δημιουργούν και διακρίσεις.
Προσπαθώ να αναγνωρίσω εκείνους τους κανόνες που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν, ώστε να ισορροπούν τις κοινωνίες, και τα άτομα μέσα σ’ αυτές, με ένα δίκαιο, αλλά όχι ισοπεδωτικό, τρόπο, που εξισώνει, την νωθρότητα με την δημιουργικότητα. Μία τέτοια ισοπεδωτική προσέγγιση, την βλέπω οπισθοδρομική, σχεδόν μεσαιωνική.
Ίσως οι σκέψεις αυτές να φαίνονται ουτοπιστικές, και πράγματι, αναγνωρίζω ότι έτσι είναι, αλλά δεν θεωρώ ότι είναι ουτοπιστικό, να επιδιώκεται, η υιοθέτηση κανόνων δικαίου που θα ανταμείβει την αποτελεσματικότητα, ενώ θα τιμωρεί την αδράνεια και την στείρα αντιδραστικότητα.
Συνειδητοποιώ, τα συμφέροντα που εξακολουθούν να υφίστανται στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, παρά τις καταστροφικές παγκόσμιες και τοπικές πολεμικές, αυτοκτονικές συρράξεις.
Εδώ, πιστεύω, ότι υπολείπεται πολύς δρόμος ακόμα, για να διαφανεί μία ισορροπία, δεδομένου ότι οι οικονομικές, εθνικιστικές, πολιτικές και θρησκευτικές διαφορές είναι μεγάλες, σχεδόν ανυπέρβλητες, και δεν έχει επέλθει ωριμότητα, λόγω της πληθώρας των λαών με πολιτισμικές διαφορές που ακόμα διέπουν την ανθρωπότητα.
Όσον αφορά τις συνθήκες ισορροπίας στις κοινωνίες, μέσα στις ανεξάρτητες κρατικές οντότητες, πιστεύω ότι τα πράγματα είναι λίγο πιο ευδιάκριτα και διαχωρίσιμα.
Ειδικότερα στις δυτικές δημοκρατικές κοινωνίες το πρόβλημα εστιάζεται στην ισορροπία κοινωνικών παροχών και στην δίκαιη κατανομή του πλούτου μεταξύ των κοινωνικών τάξεων, εργατών, αγροτών, αστικής τάξης και κεφαλαιούχων. Το κλειδί βέβαια βρίσκεται στην λέξη ‘ δίκαιη’.
Αν εξαιρέσουμε τα καθαρά κουμουνιστικά κόμματα που, ανοιχτά, αμφισβητούν το δημοκρατικό πολίτευμα, τα υπόλοιπα πολιτικά κινήματα διαγκωνίζονται για τον έλεγχο της παραγωγής και διανομής πλούτου που επιλέγουν να υποστηρίζουν να γίνεται, είτε παρεμβατικά από το κράτος ή να αμείβουν την ιδιωτική πρωτοβουλία που λειτουργεί με μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα και καινοτομία, ή μείγμα της διαχείρισης της παραγωγικής διαδικασίας μεταξύ κράτους και ιδιωτών επιχειρηματιών.
Και πάλι μπορούμε να πούμε ότι φτάσαμε σε ένα σημείο που ο τρόπος διαχείρισης της παραγωγής και της διανομής πλούτου είναι στα χέρια μας, δηλαδή εξαρτάτε από εμάς, μέσω της ‘υποτιθέμενης’, δημοκρατικά εκλεγμένης, κυβέρνησης.
3. Η διασφάλιση της ομαλής και ανεξάρτητης λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών από ολιγαρχικά και αυταρχικά καθεστώτα.
Δεν προφασίζομαι ότι αγνοώ την ισχύ του κεφαλαίου, τη δυνατότητα επιβολής μιλιταριστικών μέσων και τον έλεγχο της οικονομίας από ολιγαρχικά καθεστώτα που μπορούν να προκύψουν μέσα ακόμα και από δημοκρατικά καθεστώτα. Αλώστε και ο Χίτλερ μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες αναδείχτηκε.
Για τον λόγο αυτό οι δημοκρατικές διαδικασίες και νομοθετήματα χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Επειδή η δημοκρατική εκλογική διαδικασία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων, πρέπει να επικεντρωθούμε, αρχικά, στην διαδικασία αυτή.
Παρατηρώ ότι η δημοκρατική διαδικασία έχει τα δικά της μειονεκτήματα, τα οποία, συχνά, γίνονται ανεκτά, προκειμένου να αποφευχθούν τα σοβαρότερα μειονεκτήματα των ολιγαρχικών και αυταρχικών καθεστώτων.
Από την φύση μου αντιδρώ σε κάθε είδους δογματισμό και αυταρχισμό, εκτός από συγκεκριμένες αποκλίσεις που συμβαίνουν σε ιστορικά γεγονότα, επαναστάσεις εθνικής ανεξαρτησίας, που τα γεγονότα αυτά καθιερώνουν ειδικές συνθήκες και νομοθεσία.
Αλλά ας μην περιπλέκουμε τα πράγματα, το βασικό πρόβλημα είναι οι αυθαιρεσίες που πραγματοποιούνται είτε σε αυταρχικά, ή ακόμα και σε φιλελεύθερα δημοκρατικά καθεστώτα.
Μέσα σ ’ένα κόσμο, που για χιλιετίες είχε επικρατήσει η μοναρχία, με τους λαούς ν’ ακολουθούν τους βασιλιάδες και τους αυτοκράτορες, που γύρο απ’ αυτούς αναπτύσσονταν αυλοκόλακες, και ιεραρχίες αριστοκρατών, πιστοί ακόλουθοι ενός μόνο αρχηγού, έλαμψε μια ακτίνα φωτός, σαν φάρος, και πρόβαλε για πρώτη φορά, η δημοκρατία, κατά την ‘χρυσή εποχή’ της αρχαίας Αθήνας, την ‘χρυσή εικοσαετία του Περικλέους’.
‘Έλαμψε, τότε, για μία πολύ σύντομη περίοδο, η ιδέα της δημοκρατίας, και έσβησε με τους ‘ Τριάκοντα Τυράννους, αφήνοντας ένα ανεξίτηλο σημάδι στην ανθρωπότητα.
Πέρασαν πολλοί αιώνες, μέχρι η έννοια της δημοκρατίας ν’ αναβιώσει.
Αλλά για ποια δημοκρατία μιλάμε;
Ιστορικά μιλάμε για την Αμερικανική επανάσταση, που είχε εθνικο-απελευθερωτικό χαρακτήρα, την Γαλλική επανάσταση εναντίον της αριστοκρατίας, της καθιέρωσης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας με διατήρηση του θεσμού της Βασιλείας στην Μεγάλη Βρετανία, και τέλος της κουμμουνιστικής επανάστασης στην Ρωσία που βασίστηκε στις Μαρξιστικές οικονομικές θεωρίες, και κατέληξε στη δικτατορία του εργατικού προλεταριάτου, που υιοθέτησε και η επόμενη παγκόσμια δύναμη η Κίνα.
Η Δύση διατήρησε την αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία, δυστυχώς η δημοκρατία αυτή, δεν εξελίχθηκε όσο γρήγορα όσο έπρεπε, γιατί, τα πολιτικά κόμματα, που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές ομάδες πολιτών, δεν κατάφεραν να ισορροπήσουν, και να καθιερώσουν δίκαιη κατανομή πλούτου, μεταξύ των ομάδων αυτών.
Αυτή η έλλειψη ισορροπίας αποτελεί και το ‘μήλο της έριδος’ μεταξύ των κομμάτων που εκπροσωπούν τα συμφέροντα διαφορετικών κοινωνικών ομάδων.
Κάτω από την επιφάνια των συγκρούσεων συμφερόντων, υποκρύπτονται ιδεοληψίες περί κρατισμού και ενός εχθρού του λαού, που δεν είναι άλλος, κατά πολλούς, παρά οι… ‘ανάλγητοι’, ακόρεστοι στην δίψα του κέρδους, μεγαλο επιχειρηματίες με το κεφάλαιο, σε αντιπαράθεση με την αξία της εργασίας.
Η ‘πάλη’ μεταξύ των κοινωνικών τάξεων δεν μπόρεσε να πάρει μία αποδεκτή θέση, που να εμπνέει εμπιστοσύνη, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται αυτή η πάλη με πολλές μορφές, μέσα στα δημοκρατικά καθεστώτα.
Η ισορροπία κλονίζεται, άλλοτε γιατί δεν μπορεί να ελεγχτεί ο πλουτισμός, και άλλοτε γιατί λαός κυριαρχεί στην διαδικασία ελέγχου της παραγωγής, επιβάλλοντας, κατά περίπτωση, λαϊκίστικα κριτήρια που οδηγούν στην μείωση της ανταγωνιστικότητας, μέσα σε μία, ανταγωνιστική παγκόσμια οικονομία.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, προστίθενται πολλοί ακόμα εξωτερικοί παράγοντες, όπως ο εθνικισμός, που ακόμα δεν εξέλειψε, οι θρησκευτικές δογματικές διαφοροποιήσεις, οι περιβαλλοντολογικές συνθήκες κλπ.
Τα δημοκρατικά πολιτεύματα αντιμετωπίζουν ακόμα και ενδογενή προβλήματα, όπως ο λαϊκισμός, η εύκολη και ανεξέλεγκτη διάδοση ψευδών ειδήσεων, η έλλειψη αντικειμενικότητας, η πολυφωνία, οι πολιτισμικές ανισότητες, η παρανομία και πολλά άλλα χαρακτηριστικά που καθιστούν τις δημοκρατικές διαδικασίες αναποτελεσματικές, σε σύγκριση με άλλα αυταρχικά καθεστώτα, που από την φύση τους αντιπαρέρχονται, πρώτα απ’ όλα, τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Μετά από την, παραπάνω, χονδρική αναφορά στους στόχους των πολιτικών κομμάτων προσπαθώ να ταξινομήσω τις σκέψεις μου για το εκλογικό κοινό που αποφασίζει να υποστηρίξει τα διάφορα πολιτικά κόμματα
Εκλογές δεν κερδίζονται χωρίς την συμμέτοχή εκλεκτόρων.
Κάθε λαός είναι αντάξιος της ηγεσίας που εκλέγει.
Εν τούτοις ο λαός είναι ευάλωτος στον λαϊκισμό , στις ψεύτικες υποσχέσεις, στις ψευδείς ειδήσεις, ενώ ταυτόχρονα η πλειονότητα του εκλογικού σώματος δεν έχει την δυνατότητα να κατανοήσει το βάθος και την πολυπλοκότητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία.
Μήπως λοιπόν η αδυναμία αυτή αποτελεί την ‘αχίλλειο πτέρνα’ της δημοκρατίας; Άλλωστε και οι αρχαίο Έλληνες γνωμάτευσαν ‘ Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλά εν τω ευ τω πολύ’
Ασφαλώς με κανένα τρόπο δεν απαξιώνεται η σημασία της δημοκρατίας από το γεγονός ότι ο λαός δεν μπορεί να έχει το επίπεδο της κυβέρνησής του.
Η δημοκρατία λειτουργεί μέσω εκπροσώπων του λαού, ακριβώς για τον λόγο αυτό.
Φθάνουμε λοιπόν στο κρίσιμο ερώτημα, πως διασφαλίζεται η ακεραιότητα και η ορθολογική επιλογή των αντιπροσώπων μεταξύ κοινωνικών ομάδων που εξ ορισμού έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα;
Εδώ έγκειται και η μοναδική αξία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, απέναντι στην λαοκρατία, τον ελιτισμό, την ολιγαρχία, την αυταρχική διοίκηση, την θεοκρατική διοίκηση, του κομμουνιστικού προλεταριάτου και όποιων άλλων πολιτικών συστημάτων.
Αναγκαστικά λοιπόν επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στην ποιότητα του εκλογικού σώματος, δηλαδή στο πολιτισμικό επίπεδο των λαών και στην διασφάλιση των θεσμών για την τήρηση της ανεξάρτητης διεκπεραίωσης των εκλογών και την μετέπειτα λειτουργία της δημοκρατίας
Εάν η εξίσωση του πολιτιστικού επιπέδου, τουλάχιστον μεταξύ των λαών που παίζουν τους σημαντικούς ρόλους, δεν γίνει εφικτή, τότε δεν θα υπάρχει διέξοδος για την επίτευξη της ισορροπίας
Η συνειδητοποίηση του μεγάλου προβλήματος της ανθρωπότητας, που είναι η διαφορά του αναπτυξιακού επιπέδου αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο μέλημα που απασχολεί την ανθρωπότητα.
Με αυτή την φράση σας παραπέμπω σε προηγούμενο άρθρο που πραγματεύεται το πρόβλημα της διαφοράς του αναπτυξιακού επίπεδου μεταξύ κοινωνιών.
Times for Change 
[…] 17 04 24 Ο χάρτη κατανομής των πολιτικών δυνάμεων […]