ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΑΠΟΧΡΩΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
(Μία προσπάθεια να αποκαλυφθούν οι υφέρποντες παράγοντες της Ελληνικής πολιτικής σκηνής που διαμορφώνουν ακόμα και σήμερα τις εξελίξεις στην Ελλάδα που οδηγείται σε ιστορικά αδιέξοδα. )
Σήμερα 2016-02-13 αισθάνομαι να αυξάνει ακόμα περισσότερο το σφίξιμο της ‘μέγγενης’ που προκαλείται από την έξαρση των προβλημάτων όπως:
- Απότομη πτώση του χρηματιστηρίου Αθηνών που ισοδυναμεί με την απώλεια της χρηματιστηριακής αξίας ολόκληρης της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.
- Συγκρούσεις των τοπικών κοινωνιών με την προσπάθεια δημιουργίας κέντρων φιλοξενίας, ταυτοποίησης και κράτησης μεταναστών και προσφύγων (Hot Spot) υπό την απειλή εκδίωξης της Ελλάδας από την συνθήκη ΣΕΝΓΚΕΝ λόγω αδυναμίας να ελέγξει τις εισροές προσφύγων από τον πόλεμο της Συρίας.
- Εσκεμμένη προώθηση χιλιάδων προσφύγων από την Τουρκία στην Ελλάδα, η οποία εκβιάζει την υπόλοιπη Ευρώπη προκειμένου να προσποριστεί οφέλη σε χρήμα και στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.
- Συγκρούσεις της κοινωνίας με τις προτάσεις της κυβέρνησης πάνω στο ασφαλιστικό και φορολογικό, που φοβάται ότι οδηγεί στην αφάνιση τμήματος της παραγωγικής δυναμικότητας της Ελλάδας.
- Απειλή GREXIT που εκφράζεται από παράγοντες της Ευρώπης.
Κάτω από την σκιά των παραπάνω προσπαθώ και να ερμηνεύσω την Ελληνική πολιτική σκηνή και να παρακολουθήσω το έργο που έχει ανεβεί, τους ηθοποιούς που συμμετέχουν και το… θεατρόφιλο κοινό, χειροκροτητές… και κριτές.
Τα συναισθήματα που κυριαρχούν μέσα μου είναι αντιφατικά.
Από την μία πλευρά παρατηρώ τα γεγονότα από ιστορικής και γεωπολιτικής πλευράς και δεν μπορώ παρά να συσχετίσω τον ρόλο που έπαιξε η Ελλάδα διαχρονικά, ακόμα και από τους αρχαίους χρόνους, μέχρι και σήμερα, δηλαδή τον ρόλο του ‘προμαχώνα’ της υπόλοιπης Ευρώπης και συνεπώς του δυτικού πολιτισμού.
Από την άλλη πλευρά, σε ότι αφορά την διαμόρφωση της κατάστασης στο εσωτερικό, βλέπω να επαναλαμβάνονται οι παθογένειες της Ελληνικής πολιτικής, η διχόνοια και ο ρεβανσισμός.
Από τις αρχές της δημιουργίας του νέου Ελληνικού κράτους, εναλλάχθηκαν, στην πολιτική σκηνή, σημαντικές αλλά και αμφιλεγόμενες προσωπικότητες που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα που εκτίνεται από τους πραγματικούς Εθνικούς ηγέτες, που έθεσαν τα θεμέλια του νέου κράτους μέχρι τους γραφικούς χαρακτήρες της πολιτικής που αποτέλεσαν αντικείμενα διακωμώδησης από φημισμένους σατιρικούς ποιητές όπως ο Σουρής ή νεώτερους χρονογράφους όπως ο Δημήτρης Ψαθάς κλπ. .
Θα προσπαθήσω με το κείμενο αυτό να σκιαγραφήσω τους χαρακτήρες αυτής της σκηνής όπως προσωπικά τους βλέπω.
Ήμαστε, όλοι μας. εξοικειωμένοι με τους γενικούς διεθνείς πολιτικούς χαρακτηρισμούς Δεξιός, Συντηρητικός, Φασίστας, Νεοναζί, Αριστερός, Σοσιαλιστής , Δημοκράτης, φιλελεύθερος, Νεοφιλελεύτερος, Κουμουνιστής, Αναρχικός, Ακτιβιστής.
Στην Ελλάδα έχουν παρεισφρήσει συγκυριακά μερικοί ακόμα όροι που παίζουν κατά καιρούς σημαντικό ρόλο, όπως κεντρώοι, κεντροαριστεροί, κεντροδεξιοί, μνημονειακοί, αντιμνημονειακοί, Νεομνημονιακοί και πολλοί άλλοι ακόμα, ανάλογα με την εποχή και τις συνθήκες, όπως αγανακτισμένοι, ευρωπαϊστές, αντιευρωπαϊστές, καθεστωτικοί, αντικαθεστωτικοί, κρατιστές κλπ.
Πίσω από όλα αυτά όμως διατηρείται, μόνιμα, μία υφέρπουσα ιστορική ιδεοληπτική πραγματικότητα. Ποια είναι λοιπόν αυτή η υφέρπουσα πραγματικότητα; Πόσο και πως διαμορφώνουν την πολιτική κατάσταση στην χώρα οι φορείς αυτοί που ιδεολογικά, ταξικά, κοινωνικά βρίσκονται πίσω από αυτές τις ονομασίες; Τι πραγματικά πρεσβεύουν; Τι κρύβεται πίσω από αυτές τις ταμπέλες;
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ακτινογραφήσουμε τους εκφραστές μερικών από αυτών των βασικών κοινωνικό-πολιτικών θέσεων.
Θα εξαιρέσω από την προσπάθεια αυτή τους επαγγελματίες πολιτικούς που κατά την γνώμη μου δεν αντικαθρεφτίζουν την πραγματική εικόνα της Ελληνικής πολιτικής σκηνής, αποτελούν μάλλον μία προσπάθεια ωραιοποίησης, από την κάθε ξεχωριστή οπτική γωνία, μιας πραγματικότητας.
Τι κρύβεται πίσω από τον κάθε αυτό-προσδιοριζόμενο πολιτικά ως αριστερό, δεξιό, ακραίο δεξιό, κεντρώο κλπ. Αναρωτιέμαι γιατί δεν πιστεύω, ειδικά για την Ελλάδα, ότι τα άτομα πάντα γνωρίζουν, ή έχουν πλήρη συνείδηση τι αυτές οι ορολογίες αντιπροσωπεύουν.
Στην Ευρώπη οι χαρακτηρισμοί είναι πιο ξεκάθαροι, εύκολα αναγνωρίσιμοι και προκύπτουν κυρίως από ταξικούς και κοινωνικούς διαχωρισμούς. Στην Ελλάδα οι χαρακτηρισμοί είναι πιο πολύπλοκοι. Το κοινωνικό μείγμα αποτελείται από περισσότερα στοιχεία, έχει μεγαλύτερη ποικιλία, όχι με την έννοια των διαφορετικών εθνοτήτων που συνθέτουν μία μοντέρνα πολυπολιτισμική κοινωνία ούτε από άλλες κοινωνικές διαφορές, αλλά από την ταυτόχρονη ανάμιξη τάξεων και εθνοτήτων που συγχωνεύτηκαν βίαια και απορροφήθηκαν μέσα από Εθνικές Θρησκευτικές και ταξικές συγκρούσεις χωρίς την προστασία σταθερών κανόνων που προϋπήρχαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η Ελληνική πολιτική σκηνή έχει ενσωματώσει τόσο τα κοινά στοιχειά και παραδώσεις όσο και τις ιστορικές διαφορές τους μέσα από συνθήκες αστάθειας που δεν έχουν ακόμα επιτρέψει την ολοκλήρωση ενός σταθερού περιβάλλοντος.
Ο Έλληνας αριστερός δεν είναι μόνο ιδεολόγος και πρέσβης των θέσεων της εργατικής τάξης, πολέμιος του κεφαλαίου, είναι ταυτόχρονα ένας λάτρης μίας παράδοσης που αναμειγνύει την επανάσταση με την παραδοσιακή αστική ηθική, προσπαθεί να συμβιβάσει το δίκαιο της κατάληψης με το δικαίωμα της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας.
Μέσα στις τάξεις των αριστερών υπάρχουν πολλές κατηγορίες, μερικοί λειτουργούν σαν άτομα που δεν επιθυμούν να αναλαμβάνουν εύθηνες η πρωτοβουλίες, είναι αυτοί που αισθάνονται ανασφαλείς και προτιμούν να αναλαμβάνει το κράτος η κάποιος άλλος τις πρωτοβουλίες των αποφάσεων, αυτοί οι αριστεροί, αναπόφευκτα, γίνονται βάρος του συστήματος που το παραγωγικό μέρος της κοινωνίας αναγκάζεται να σηκώνει.
Από την άλλη πλευρά έχεις τον αριστερό ιδεολόγο που θέλει να παράγει και να μοιραστεί το παραγόμενο προϊόν τελείως ανιδιοτελώς. Αυτός ο αριστερός πιστεύει ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι το πρώτο στάδιο της απληστίας που οδηγεί στην εκμετάλλευση μέχρι και το οικονομικό έγκλημα. Ο δογματισμός που κυριεύει αυτόν τον χαρακτήρα μπορεί να τον οδηγήσει σε λανθασμένες και μη ρεαλιστικές εκτιμήσεις που μπορεί να αποβούν ιδιαίτερα βλαπτικές σε μία οικονομία.
Το φάσμα των αριστεριστών στην Ελλάδα περιλαμβάνει και άλλες κατηγορίες που είναι κατάλοιπα ενός αδελφοκτόνου εμφυλίου που κατέληξε στην ήτα μίας καθ’ όλα ηρωικής αντίστασης εναντίων της φασιστικής Ιταλίας και Ναζιστικής Γερμανίας. Αυτή η ήτα και οι μετέπειτα εξελίξεις ακόμη προξενούν το αίσθημα της βαθειάς αδικίας στα παιδιά και τα εγγόνια των ηρώων αυτής της περιόδου. Αυτοί ακόμα αισθάνονται ότι προδόθηκαν και σε μεγάλο βαθμό αυτό συνέβη. Είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσει κανείς αυτή την αριστερά διότι εμπνέεται από ιδεώδη που δεν έχουν φθαρεί και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σαν εχθρό τον βασικότερο σημερινό Ευρωπαίο εταίρο η ακόμα και τον ιδιώτη πυρήνα της ανάπτυξης.
Δεν μπορούν να συμβιβαστούν με τις πολιτικές αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν κατανοούν γιατί πρέπει να ξεπεράσουν την εποχή και την μνήμη των εγκλημάτων πολέμου των Ναζί, η τον τρόπο αντιμετώπισης τους όπως για παράδειγμα την κλοπή της Ελληνικής περιουσίας, τις αποζημιώσεις, την μη επιστροφή των κατοχικών δανείων που ακόμα και η Ναζιστική Γερμανία είχε αποδεχτεί, αλλά περισσότερο από όλα δεν μπορεί να συμβιώσει με την δεξιά που πιστεύει ότι συνέπραξε με τους Γερμανούς, τους λεγόμενους ‘δοσίλογους’ και ‘Γερμανοτσολιάδες’. Και πώς να το κάνει, όταν σε κάποιο βαθμό αυτό έχει συμβεί. Είναι σαν να ρωτάς επιζήσαντες του ολοκαυτώματος, τι γνώμη που έχουν για την ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ.
Μία ακόμα κατηγορία είναι η αυστηρά ιδεοληπτική ομάδα που παραμένει πιστή στην καθαρά μαρξιστική θεωρία που λειτούργησε κάτω από το Σοβιετικό καθεστώς που έχει τελείως εξαλειφθεί από το πνεύμα των δυτικών και ευρωπαϊκών δημοκρατιών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η ιδεοληπτική θεώρηση αποτελεί κόκκινο πανί τόσο για μία πλατιά μερίδα της Ελληνικής κοινωνίας αλλά και της Ευρώπης και ακόμα περισσότερο για τις χώρες του πρώην υπαρκτού Σοσιαλισμού που είχαν υποστεί τις επιπτώσεις της πολιτικής αυτής.
Αλλά ας προχωρήσουμε στην ακτινοσκόπηση των υπόλοιπων πολιτικών χώρων με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της κατάστασης που θα μπορούσε να συμβάλει στην βελτίωσης της προοπτικής συνεργασίας η ακόμα και συμβιβασμού.
Μία ακόμα ευρύτατη πολιτική περιοχή που περιλαμβάνει μικροαστούς, εργαζόμενους, μεγαλοαστούς, επιχειρηματίες, μεγαλοεπιχειρηματίες, που πιστεύουν στην ιδιωτική πρωτοβουλία σαν μέσο ανάπτυξης. Μερικοί από αυτούς, με κίνητρο το κέρδος, παράγουν έργο αλλά ταυτόχρονα μπορεί να ξεπεράσουν τα όρια της νομιμότητας όσον αφορά την εκμετάλλευση των συνανθρώπων τους και να βλάψουν το κοινωνικό σύνολο. Μέσα στον χώρο αυτό βρίσκουμε το μεγαλύτερο μέρος των συμβιβασμένων με αυτό που ονομάζουμε ‘κατεστημένο’ αλλά ταυτόχρονα αυτοί που δημιουργούν και τους ανταγωνισμούς σε προσωπικό, κρατικό και διεθνές επίπεδο. Είναι αυτοί που προκαλούν τις κρίσεις, οικονομικές, εθνικές και κοινωνικές που συχνά καταλήγουν σε βίαιες καταστάσεις, πολέμους, αυταρχικά καθεστώτα κλπ.
Πόση απόσταση μπορεί να υπάρξει μεταξύ του ανθρώπου που επιζητά την ασφάλεια, την ανταμοιβή στην δημιουργικότητα και του άπληστου εκμεταλλευτή των συνανθρώπων του και της κοινωνίας προς ίδιον όφελος;
Ειδικά στην Ελληνική κοινωνία η προϊστορία της κοινωνικής δομής που προέκυψε από την Οθωμανική αυτοκρατορία έχει τις ρίζες της σε εξαρτώμενες μορφές οικονομικής ανάπτυξης που ο πλούτος δεν παραγόταν με ανεξάρτητες δυνάμεις η μεθόδους.
Κάτω από ένα καθεστώς δουλείας, ήταν φυσικό ο πλούτος να συσσωρεύεται με ανορθόδοξους τρόπους. Γνωρίζουμε καλά ότι η πειρατεία στην θάλασσα δημιούργησε τους πρώτους εφοπλιστές, η θαλάσσια διακίνηση δημιούργησε τους πρώτους εμπόρους, οι εισπράκτορες του κεφαλικού φόρου ήταν οι πρώτοι οικονομικοί διαχειριστές και οι τσιφλικάδες οι πρώτοι καπιταλιστές γαιοκτήμονες. Ο συμβιβασμός με τον κατακτητή δημιουργούσε πλούτο για συγκεκριμένες κατηγορίες στους υπόδουλους Έλληνες. Αυτό δεν γινόταν στην Μικρά Ασία που η λειτουργία των θρησκευτικών ‘βιλαέτων’ είχε μεγαλύτερη ελευθερία.
Ο τρόπος διοίκησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε συνδυασμό με την επαναστατημένη Ελλάδα δημιούργησε καταστάσεις εξέλιξης του Ελληνισμού στις εκτός κεντρικής Ελλάδος ανάπτυξη του εμπορίου. Όλα αυτά και οι μετέπειτα συνθήκες, απελευθέρωση, επιρροή των μεγάλων δυνάμεων, μικρασιατική καταστροφή προσφυγικό διαμόρφωσαν μία πολύπλοκη αστική τάξη με πολιτικές προσεγγίσεις μεταξύ του Βενιζελισμού, που μετεξελίχθητε σε αυτό που ονομάζουμε στην Ελλάδα φιλελευθερισμό, που καμία σχέση δεν έχει με τον Ευρωπαϊκό φιλελευθερισμό, αλλά αποτέλεσε μία έκφραση αντί βασιλοφρόνων και της κλασσικής δεξιάς.
Αυτή η πηγή των προσφύγων απετέλεσε και τον πυρήνα της αριστεράς στην Ελλάδα που επεκτάθηκε και ανδρώθηκε με την αντίσταση του Β παγκοσμίου πολέμου εναντίων των Γερμανών. Βλέπε μπλόκα Κοκκινιάς, Καισαριανή κλπ
Η ιστορική σύγκρουση των δύο παραπάνω πολιτικών χώρων, ιδιαίτερα μετά το 1949, που σημάδεψε το τέλος του εμφυλίου, δημιούργησε τον μεσαίο χώρο, αυτό που στην Ελλάδα λέμε ‘Κέντρο’ που παίρνει την μορφή, κατά περίοδο, διαφορετικών πολιτικών εκφράσεων.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη διαμορφώθηκε μία κατάσταση επιβίωσης δύο παραδοσιακών κομμάτων που εναλλάσσονταν στην εξουσία για πολλά χρόνια, την Λαϊκή δεξιά που κυρίως εκπροσωπούσε τον συντηρητικό κόσμο και τον Δημοκρατικό Σοσιαλισμό που λειτούργησε σαν αντίβαρο με περισσότερο κοινωνική ευαισθησία.
Σε αντίθεση με την διαμόρφωση της πολιτικής σκηνής στην Ευρώπη, στην Ελλάδα αναπτύχτηκε ένας διπολισμός μεταξύ της Δεξιάς, που συμπεριελάμβανε σε σημαντικό ποσοστό, ακροδεξιούς, Βασιλόφρονες, κλασικούς συντηρητικούς ,και Δημοκρατικούς και στην αντίθετη πλευρά του ‘Κέντρου’ που απορρόφησε τους Σοσιαλιστές ταυτόχρονα με τους Φιλελεύθερους Δημοκρατικούς και λίγους Κουμουνιστές. Οι περισσότερο φανατικοί Κουμουνιστές περιορίστηκαν και ηρωποιούνται λόγω των διώξεων. Το Κουμουνιστικό κόμμα, για αρκετά χρόνια ήταν εκτός νόμου, κάτω από συνθήκες που σημάδεψαν βαθειά την πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας..
Εδώ τα πράγματα αποδείχτηκαν ιδιαίτερα πολύπλοκα, ο Κεντρώος αυτό-προσδιορίζεται από Σοσιαλιστής, Δημοκρατικός, Φιλελεύθερος, μέχρι και Kουμουνιστής. Μερικοί Κουμουνιστές συμμετέχουν από σκοπιμότητα προκειμένου να επηρεάσουν και να αποκτήσουν νόμιμη πλατφόρμα να εκφραστούν.
Πιο είναι όμως το βάθος της συνειδητής αντίληψης που ο ’Έλληνας της εποχής είχε για τον αυτοπροσδιορισμό του; Πολύ φοβάμαι ότι και την περίοδο αυτή ο αυτοπροσδιορισμός έχει σχέση περισσότερο με την ιστορική προέλευση και εμπειρίες της οικογένειας παρά η ταξική, οικονομική, επαγγελματική η ακόμα και συντεχνιακή συνείδηση.
Η έλλειψη αυτής της συνείδησης άφησε χώρο στην ανάπτυξη του λαϊκισμού και της φαυλοκρατίας που συγκλόνισε την πολιτική σκηνή. ΟΙ συγκρούσεις κατέληξαν μέχρι σημείου να δοθούν ικανές προφάσεις στους Συνταγματάρχες να καταλύσουν το καθεστώς της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας.
Η περίοδος της 21ης Απριλίου αποκάλυψε τον πραγματικό κίνδυνο από την ύπαρξη της φασιστικής δεξιάς που καλυπτόταν μέσα στο Λαϊκό κώμα.
Με την δραματική θυσία της Κύπρου απαλλάχτηκε η χώρα από την ακραία αυτή κατάσταση. Δεν αξίζει να αναλωθούμε περισσότερο με την περίοδο αυτή έκτος από την διαπίστωση ότι ο ολοκληρωτισμός πάντα ελλοχεύει και δεν είναι πάντα τόσο απομεμακρυσμένη.
Φτάσαμε στην εποχή της μεταπολίτευσης και της εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ήρθε επιτέλους η συμφιλίωση αλλά και μία σημαντική ευκαιρία ανάπτυξης με την βοήθεια της Ευρωπαϊκής ένωσης. Μαζί με αυτά ήρθε και η περίοδος του νεοπλουτισμού, ενός νέου κύματος λαϊκισμού, αλλά και η ενίσχυση του συνδικαλισμού που αντιπαλεύτηκε την ανάπτυξη της Ελληνικής Βιομηχανίας.
Η διόγκωση του κράτους, οι Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, ήταν φυσικό να επιτείνουν την διαφθορά.
Αποδείχτηκε, για μία φορά ακόμα, πια είναι η μοίρα της Ελλάδας , ο διχασμός η υπερβολή η απληστία ο νεοπλουτισμός, το πελατειακό κράτος, ο λαϊκισμός της εξουσίας και η ανωριμότητα σε πολύ λίγα χρόνια κατάφεραν να εξανεμίσουν τον δυναμισμό της Ελληνικής οικονομίας που γονάτισε κάτω από τα υπερβολικά χρέη.
Τι να πω για την πολιτική συνείδηση των Ελλήνων της τελευταίας περιόδου; Νομίζω κάτω από την πίεση μίας πτώχευσης και των μνημονίων οι πολιτικές πεποιθήσεις και ιδεολογίες έχουν αμβλυνθεί. Η πεποιθήσεις έχουν αντικατασταθεί με την οργή για τα ψεύδη που εναλλάσσονται και από τις δύο πολιτικές παρατάξεις. Δεν υπάρχουν παρά πολλοί λύγοι ιδεολόγοι, τουλάχιστον στις τάξεις των πολιτικών. Η εικόνα της Ελλάδας είναι σε φάση απόγνωσης και κατάρρευσης, η ελπίδα έχει απομακρυνθεί πάρα πολύ.
Ο κόσμος λειτουργεί σε πανικό, ‘Ο Σώσος εαυτόν σωθείτο’, Τόσο για τον λαό όσο και για τους πολιτικούς.
Ελπίζω ότι οι Έλληνες πολιτικοί επί τέλους να ωριμάσουν γιατί δεν μπορώ να μεταφέρω το βάρος της ευθύνης στον λαό.
Δυστυχώς αποτελεί γεγονός ότι η Ελλάδα (Πολιτικοί και λαός) πάσχει από το σύνδρομο του παιδισμού.
Θα τελειώσω με μία παράγραφο από συνέντευξη του σύγχρονου φιλόσοφου και συγγραφέα Στέλιου Ράμφου:
‘Αυτό το φαινόμενο του παιδισμού ανατέμνει ο συγγραφέας, μελετώντας τις αξίες που διαμορφώνουν τον Νεοέλληνα. Το γεγονός ότι συμπεριφερόμαστε «σαν παιδιά», ταλαντευόμενοι μεταξύ «υπακοής και εκρήξεως», ανάλογα με τη συγκυρία, οφείλεται σε ένα θεμελιώδες έλλειμμα ατομικής ευθύνης που διασπά τον συλλογικό μας εαυτό’. Πώς βλέπει τον κόσμο και πώς αντιδρά ένα παιδί; Βλέπει τη μερικότητα του κόσμου και τον θεάται υπό κηδεμονία, ενώ αντιδρά θυμικά.
NK
Times for Change 