ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΊΑ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΌΤΗΤΑ
Σαν μανιτάρια αναδύονται οι γνωστές μας νεόφερτες «νεοφυείς» επιχειρήσεις, κάτω από την πίεση της κρίσης και της ανεργίας των νέων.
Παρά το γεγονός ότι αυτή η προσπάθεια γίνεται στην σωστή κατεύθυνση, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των εγχειρημάτων αυτών βασίζεται στην ψηφιακή τεχνολογία όπου και το λογισμικό αντικαθιστά την κατασκευαστική βιομηχανία καθιστώντας την το νέο επιχειρηματικό πρότυπο, το ποσοστό της αποτυχίας στις προσπάθειες αυτές, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, είναι πολύ μεγάλο, σχεδόν 95%.
Αναζητούνται οι λόγοι για την αποτυχία αυτή.
Οι σύγχρονοι ρυθμοί εξέλιξης, και οι συνθήκες απότομης μεταβολής επιβάλουν τους δικούς τους κανόνες και όσο και αν οι νέοι προσπαθούν να προσαρμοστούν, υπάρχουν ανεξάρτητοι αλλά και γενικοί παράγοντες που ισχύουν διαχρονικά και υπονομεύουν πολλές από αυτές τις, κατά τα άλλα, αξιέπαινες προσπάθειες και συντελούν στην μείωση των ποσοστών επιτυχίας.
Τέτοιοι παράγοντες μπορεί να είναι μεταξύ άλλων, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι συνήθειες μιας κοινωνικής ομάδας, εξωτερικά γεωπολιτικά η ιστορικά στοιχεία, διαφόρων μορφών εξαρτήσεις, οι οικονομικές συγκυρίες, οι ιδιαιτερότητες μίας εποχής, το πολιτισμικό υπόβαθρο, το τεχνολογικό περιβάλλον και τόσα άλλα.
Ο Ελληνισμός βιώνει, την εποχή αυτή, ίσως μία από τις κρισιμότερες περιόδους της ιστορίας του και για να επιβιώσει, είναι ανάγκη να επιστρατεύσει κάθε θετικό χαρακτηριστικό από αυτά που συνθέτουν τον Ελληνισμό. Ας μη εκληφθεί αυτό σαν μία ρατσιστική ή εθνικιστική τοποθέτηση. Άλλωστε, η κρίση δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, οι παγκόσμιες ανακατατάξεις επηρεάζουν σημαντικά ολόκληρη την Ευρώπη και σαν μέρος αυτής και την Ελλάδα.
Υπάρχουν ορισμένα κλασικά χαρακτηριστικά που επέτρεψαν στον Ελληνισμό να επιβιώσει απέναντι σε παλαιότερες παγκόσμιες ανακατατάξεις και κρίσεις.
Αναφέρομαι σε μερικά από αυτά όπως, η προσαρμοστικότητά, η εργατικότητα, η εφευρετικότητα, η αλληλοβοήθεια μέσα στην οικογένεια, η ατομική προσπάθεια, η συνείδηση της πολιτισμικής διαχρονικής κληρονομιάς, η αξιοποίηση του περιβάλλοντος χώρου, όπως η θάλασσα, τα νησιά, το εμπορικό πνεύμα κλπ.
Ταυτόχρονα όμως τα προτερήματα αυτά συνυπήρχαν με ελαττώματα όπως, ο καιροσκοπισμός, ο ατομικισμός, η τάση εξάρτησης, ένας αντιφατικός «ωχαδερφισμός», η διχαστική συμπεριφορά, η έλλειψη μεθοδικότητας και ομαδικότητας, μία αμετροέπεια συνδυασμένη με μία τάση επιφανειακής πολυπραγμοσύνης και «αμπελοφιλοσοφίας» που οδηγούν στην φυγοπονία, οκνηρότητα και απραξία. Έλληνες γέννησαν την φιλοσοφία αλλά και την σοφιστεία που οι πρόγονοί μας την ανήγαγαν σχεδόν σε αρχαίο … σπορ.
Η αξιοποίηση των εθνικών χαρακτηριστικών δεν είναι αποκλειστικό στοιχείο του Ελληνισμού, η επιβίωση πολλών λαών ή εθνοτήτων οφείλεται σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που αξιοποιήθηκαν στις κατάλληλες περιόδους.
Πέρα από τις μαρξιστικές οικονομικο-πολιτικές απόψεις, θεωρίες και αναλύσεις, αποτελεί γεγονός ότι ο Γερμανικός λαός αξιοποίησε τα δικά του χαρακτηριστικά που τον βοήθησαν να επιβιώσει μίας μεγάλης καταστροφής, με τρόπο που κατάφερε να φτάσει σε σημείο που σήμερα καθίσταται ο πόλος της βιομηχανικής ανάπτυξης της δύσης και να οδηγεί ολόκληρη την Ευρώπη, ανταγωνιζόμενος κολοσσούς όπως η Αμερική η Ρωσία και η Κίνα.
Το μέγεθος λοιπόν έχει σημασία σαν ένας μόνο παράγοντας, υπάρχουν και άλλα χαρακτηριστικά που συμπληρώνουν την εξίσωση για επιτυχία και επιβίωση. Αυτά τα χαρακτηριστικά επιβάλλεται να αξιοποιηθούν σε συνδυασμό με τις απαιτούμενες νέες προσαρμογές
Για την Ελλάδα έφθασε η ώρα μιας μέγιστης, σχεδόν υπαρξιακής σημασίας κρίσης, που δηλώνει την επιτακτική ανάγκη να μεγιστοποιηθούν άμεσα τα πλεονεκτήματά της ελαχιστοποιώντας τα μειονεκτήματά της.
Πρώτα από όλα είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος των κοσμογονικών ανατροπών που πραγματοποιούνται και τον ρόλο που ρεαλιστικά μπορεί να παίξει η οικονομία της μέσα σ’ αυτές, με άλλα λόγια πιστεύω ότι γενικότερα και ορισμένα κλασσικότερα χαρακτηριστικά, μεταξύ των οποίων η αυτογνωσία, η επιμονή και η υπευθυνότητα πρέπει να συμπληρώσουν την επιχειρηματικότητα για να μειώσουμε το ποσοστό της αποτυχίας των «νεοφυών» επιχειρήσεων αλλά και άλλων εγχειρημάτων.
Ο ρεαλισμός, η υπευθυνότητα, η ωριμότητα, πρέπει να συνδυάζονται με την διέγερση ενός πραγματικού συναγερμού που θα αφυπνίσει τις λανθάνουσες δυνάμεις για μία αναγκαία υπερπροσπάθεια σε περιβάλλον ομαδικότητας, χωρίς τάσεις ατομικισμού, ή τάσεις ατέρμονος αμπελοφιλοσοφίας και αποφυγής δράσης και υπευθυνότητας.
Παρ’ όλα αυτά, η προσαρμογή στις νέες συνθήκες που αναφύονται δεν είναι κάτι που μπορεί να καλυφθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα απαιτηθεί μακροχρόνια προσπάθεια μαζί με τα χαρακτηριστικά της επιμονής, της αποφασιστικότητας, της μεθοδικότητας και της αντοχής του «αθλητού μακρινών αποστάσεων» που αποτελούν πρόσθετες προϋποθέσεις για την επιβίωση σε ατομικό και εθνικό επίπεδο.
Τέλος δεν πρέπει να αγνοηθούν και τα περιβαλλοντολογικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν καταλυτικά και αυτά, τα ποσοστά της επιτυχίας. Π.χ. το κλίμα μιας περιοχής και οι συνήθειες ενός λαού είναι από τα στοιχεία που επηρεάζουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά την αποτελεσματικότητα.
Ένα παράδειγμα έντονων διαφοροποιήσεων μπορεί να διαπιστώσει κανείς παρατηρώντας διαφορετικές χώρες π.χ. όπως η Αίγυπτος και η Ελβετία.
Ποιος μπορεί να φανταστεί την γέφυρα του Νείλου στο Κάιρο άδεια, χωρίς κόσμο, στις 12 την νύκτα. Σε αντιπαράθεση, ποιος μπορεί να φανταστεί την Γενεύη ή οποιαδήποτε Κεντρική ή Βόρειο Ευρωπαϊκή πόλη να έχει ανοιχτά μαγαζιά γεμάτα κόσμο μια παγωμένη βραδιά του χειμώνα.
Βέβαια σωστά θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν είναι δυνατόν να καθορίζεται ο ένας η άλλος τρόπος ζωής αντίθετα με τις συνήθειες ενός λαού. Στην Ισπανία και στον Ευρωπαϊκό Νότο υπήρχε η μεσημεριανή «σιέστα», και στην Αγγλία το «long lunch brake». Ασφαλώς δεν είναι δυνατόν, να αλλάξουμε εθνικές συνήθειες εύκολα, αυτό που υπαινίσσομαι είναι ότι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά παίζουν κάποιον ρόλο και ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης συνυπολογίζονται. Όπως συνυπολογίζονται, η εκμηδένιση των αποστάσεων πολυτρόπως, η διαφορά της ώρας και η ανάγκη θέσπισης κοινών εργαλείων και προτύπων σε πάρα πολλούς τομείς.
Όλα αυτά συνυπολογίζονται σε μία κρίση που αποδεικνύεται αδυσώπητη τόσο σε προσωπικό όσο και σε ευρύτερα οικονομικό κοινωνικό και αναπτυξιακό επίπεδο.
Και πάλι τονίζω ότι πρωταρχικό ρόλο πάντα παίζει η αυτογνωσία και η συνειδητοποίηση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο πρέπει να δράσουμε.
Οι κρατικοί μηχανισμοί, οι νομοθεσίες ακόμα και οι Κοινοτικές οδηγίες φαίνονται πολύ ανεπαρκείς σαν να μην αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις ούτε τα μεγέθη των ανατροπών που πραγματοποιούνται σήμερα.
Αλήθεια, αγαπητέ αναγνώστη πόσοι από εμάς αναρωτιούνται, πού θα βρίσκεται η Ελλάδα σε είκοσι χρόνια και γιατί όχι η Ευρώπη ολόκληρη; Πόσο κοντόφθαλμη μπορεί να είναι η θεώρηση της πραγματικότητας τόσο από κάθε κοινωνική μονάδα, σε ατομικό επίπεδο αλλά ακόμα και από τους πολυπράγμονες κοινωνικούς ηγέτες, διοικούντες και αντιπολιτευόμενους.
Όταν τα πνευματικά κεφάλαια θα βρίσκονται στη Αμερική, όταν η Κίνα θα αποτελεί την βάση της παραγωγής, όταν οι πηγές ενέργειας θα εξαντλούνται, ποιες θα είναι οι ευκαιρίες για ανάπτυξη ή ακόμα και συντήρηση του επιπέδου ζωής της Ευρώπης; Μήπως τότε θα έχουμε καταλήξει, όπως πολλοί πιστεύουν, να είμαστε ένα τεράστιο μουσείο;
Οι σημερινοί προβληματισμοί, σχεδιασμοί και ενέργειες όλων των φορέων εξουσίας αλλά και αντιπολιτευτικών ομάδων φαίνονται γυμνοί και ανεπαρκείς να δώσουν έστω και μία κατεύθυνση προς μία οποιαδήποτε ακόμα και θεωρητική διέξοδο.
Ναι δυστυχώς διαπιστώνω μία μυωπική αντίληψη των πραγμάτων σε πολλά επίπεδα, ακόμα και στην στήριξη απολύτως ευρηματικών προτάσεων για την ανάπτυξη.
Για την ανεπάρκεια που μας περιβάλει μπορώ, σαν παραδείγματα να αναφερθώ σε πολλά, φοβούμαι όμως μήπως παρασυρθώ και πέσω στο επίπεδο των αποκρουστικών διαλογικών αντιπαραθέσεων και διαξιφισμών που προβάλλονται στα γνωστά παράθυρα των media.
Θα περιοριστώ μόνο σε λίγες οφθαλμοφανείς διαπιστώσεις.
Στην Ελλάδα σήμερα o πολιτικο- κοινωνικός προβληματισμός επικεντρώνεται στον διαχωρισμό των φιλοσοφικών μας αντιπαραθέσεων στους μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς χωρίς καμία παράταξη να καταφέρνει να πείσει κάποιο σημαντικό ποσοστό του λαού.
Οι μνημονιακοί ακολουθούν τον μονόδρομο της εξάρτησης, προφασιζόμενοι το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει τόσο η πατρίδα όσο και ολόκληρη η νότια Ευρώπη ενώ είναι σαφές ακόμα και από την αντιπαράθεση της Γερμανίας με το ΔΝΤ ότι τόσο η Ελλάδα όσο και ολόκληρη η Ευρώπη σύρεται από μία δίνη που δημιουργούν οι συγκρούσεις χρηματοοικονομικών και χρηματιστηριακών συμφερόντων που γιγαντώνονται από τις ανακατατάξεις στην παγκόσμια οικονομία. Σαν αποτέλεσμα της εξάρτησης υποχρεώνονται, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, να εφαρμόσουν τακτικές «αντικαρκινικής» θεραπείας που σκοτώνουν μαζί με τα άρρωστα κύτταρα και τα υγιή. Μία τακτική που επιβεβαιώνει την ανεπάρκεια και την ανικανότητα, ίσως και κάποια συνυπευθυνότητα σε ένα πολύ αμφιλεγόμενο παρελθόν.
Οι αντιμνημονιακοί πάλι δεν καταφέρνουν να πείσουν με την προβολή κάποιας αξιόπιστης εναλλακτικής πορείας, καταλήγοντας σε πολλές εκ διαμέτρου αντίθετης πολιτικο-φιλοσοφικής θεώρησης συνιστώσες. Δεν αναφέρομαι στις συνιστώσες της αξιωματικής αντιπολίτευσης μόνο αλλά σε όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης που περιλαμβάνουν ακροδεξιά, εθνικιστικά, σοσιαλιστικά, κεντροαριστερά δημοκρατικά, ακόμα και κομμουνιστικά σχήματα.
Το μεγαλύτερο λάθος, κατά την γνώμη μου, του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που θα μπορούσε να διεκδικήσει την ψήφο του Ελληνικού λαού και να κυβερνήσει, είναι η «προσκόλληση» σε παρόμοιες με το παρελθόν λαϊκίστικες προσεγγίσεις που συνέβαλαν άλλοτε σαν κυβέρνηση και άλλοτε σαν αντιπολίτευση στη δημιουργία του αδιεξόδου.
Όλοι ομιλούν για τα, πραγματικά ασυγχώρητα, λάθη του παρελθόντος, δαιμονοποιούν ταξικά, οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά κατεστημένα, άλλοτε με δογματισμούς άλλοτε με αφορισμούς άλλοτε με συνειρμούς λογικής που απέχουν από την πραγματικότητα που μας καταπιέζει, πάντα όμως αποκρύπτοντας οδυνηρές αλήθειες. Κανείς δεν παραδέχεται ότι ένας από τους μεγαλύτερους ανασταλτικούς παράγοντες της ανάπτυξης, η γραφειοκρατία και το πελατειακό κράτος, δεν είναι δημιούργημα μιας, αλλά όλων ανεξαιρέτως των παρατάξεων της μεταπολίτευσης.
Αλλά τα μεγαλύτερα λάθη προέρχονται από την καθαρά μυωπική θεώρηση των προβλημάτων αλλά και των ευκαιριών που μας παρουσιάζονται. Δυστυχώς γι’ αυτήν την μυωπική θεώρηση ευθύνεται και η πολιτική ηγεσία της Ευρώπης.
Σαν παράδειγμα, ειδικά για την Ελλάδα, σχεδιάζουμε και προγραμματίζουμε την υποστήριξη «νεοφυών» εταιριών, κατά ομολογία, απόλυτα αναγκαία πρωτοβουλία, όταν όμως, ταυτόχρονα, δεν καταφέρνουμε, σε διαχειριστικό επίπεδο, να αντιληφθούμε ότι με την αδράνεια του κρατικού μηχανισμού, αναστέλλουμε την ανάπτυξη στον τουρισμό, που είναι δεδομένος και μάλιστα στους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς, όπως είναι ο Κινέζος τουρίστας.
Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι αποτυγχάνουμε να αυξήσουμε τον Κινέζικο τουρισμό διότι δεν μπορούμε ακόμα να επιταχύνουμε τους μηχανισμούς έκδοσης τουριστικής Visa.
Από 100 εκατομμύρια Κινέζους τουρίστες το 2013, η Ελλάδα κατάφερε να προσελκύσει μόνο 50.000.
Ακόμη περισσότερο ανεμική είναι η προσέκλυση Ινδών, Τούρκων και άλλων Ασιατών τουριστών που σήμερα αποτελούν τις ανερχόμενες δυνάμεις στον χώρο αυτόν.
Το «Brand name» του τουριστικού προϊόντος και η νοοτροπία μας είναι τα πρώτο σημεία στα οποίο θα μπορούσε κανείς να εστιάσει την προσπάθεια για άμεσα αποτελέσματα.
«Νεοφυείς» εταιρίες και προϊόντα ναι. Όχι παραγωγής προϊόντων σε ανταγωνισμό με την Ινδία την Κίνα και την Αμερική.
Βοηθήστε με «νεοφυή» προϊόντα να προάγουμε αυτό που έχουμε σε πληθώρα, Ιστορία, πολιτισμό, ήλιο, θάλασσα ύπαιθρο, μουσική, θέατρο, χορό και εστίαση, με λίγα λόγια τουρισμό.
Βοηθήστε ακόμα με «νεοφυή» προϊόντα που καταπολεμούν πληγές της οικονομίας όπως την φοροδιαφυγή στα clubs και τις πίστες, τους λαθρεπιβάτες στις δημόσιες συγκοινωνίες, στην βελτίωση των υπηρεσιών, π.χ. στα ταξί (κάτι που ήδη έγινε και αξίζει συγχαρητηρίων) αλλά και γενικότερα στην ασφάλεια, την περίθαλψη, στην προαγωγή του «Brand name» μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, που αποτελούν την νέα μορφή διαφήμισης, στην διεύρυνση της τουριστικής περιόδου με εκθέσεις και άλλα δρώμενα. Βοηθήστε στην αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, μέρος των οποίων είναι τα 250.000 νεόδμητα σπίτια που αποτελούν σήμερα νεκρό αναξιοποίητο κεφάλαιο έτοιμο να χάσει και την υπόλοιπη αξία του.
Βοηθήστε να γίνουν όλοι οι Έλληνες πρέσβεις του απαράμιλλου τουριστικού προϊόντος αντί να συσσωρεύονται μέσω κλαυθμών και οδυρμών όπως οι πολλοί κοντινοί πρόγονοί μας έκαναν, στην …. πλατεία Κλαυθμόνος.
Ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε την νοοτροπία του νεόπλουτου, η ξεπεσμένου αριστοκράτη που αρνείται να καταλάβει ότι έχει πτωχεύσει.
Είχα και παλαιότερα αναφερθεί στο γεγονός ότι ακόμα και η μέση Ευρωπαϊκή οικογένεια παρέχει ξενοδοχειακές υπηρεσίες κατά περιόδους σε φοιτητές ή τουρίστες ή επισκέπτες σε εποχιακές εκθέσεις κλπ. Αυτό γίνεται με βάση την ανάγκη συμπλήρωσης του οικογενειακού εισοδήματος, δεν αποτελεί καμία υποτιμητική πρακτική, γεγονός το οποίο θα με έκανε εύκολα να φανταστώ την μέση αστική Ελληνική οικογένεια να αποφεύγει να ακολουθήσει, προφασιζόμενη διάφορους υπαρκτούς ή ανύπαρκτους λόγους π.χ. ασφάλεια κλπ. Σήμερα ακούμε ιστορίες για κόκκινα δάνεια, που αφύπνισαν την κυβέρνηση, για παροχές αδειών διαμονής σε Κινέζους επενδυτές για κατοικίες αξίας πάνω από €250.000, καμία αντίρρηση, είναι και αυτό ένα βήμα, καθώς και η θεσμοθέτηση διαδικασιών ενοικιάσεως πολυτελών κατοικιών. Επιτέλους κάποια βήματα έστω και αργά.
Ας προσπαθήσουμε να αποφύγουμε την εξάρτηση του μέλλοντός μας από την απόλυτα αριστοκρατική νοοτροπία ότι όλα τα παιδιά σπουδάζουν σε ανώτατες πανεπιστημιακές σχολές ανεξάρτητα από τις δυνατότητές τους.
Ας στρέψουμε το υπερβολικό μεταναστευτικό κύμα σε νόμιμες γραμμές παραγωγής που θα παράγουν προϊόντα που προτείνονται από μερικές από τις νεοφυείς εταιρίες που αναδύονται, αυτές θα χρηματοδοτήσουν τα πτωχευμένα ταμεία μας.
Πόσο οραματιστής πρέπει να είναι κανείς για να πετάξει το μπαστουνάκι του μύωπα και να κοιτάξει μερικά χρόνια μπροστά;
Νίκος Κούζος