Τα τελευταία κοσμογονικά γεγονότα είτε αυτά αφορούν οικολογικές καταστροφές, φωτιές, κατακλυσμούς, τυφώνες αύξηση της θερμοκρασίας, ξηρασία κλπ είτε αφορούν πανδημίες όπως ο Covid, είτε γεωπολιτικές ανακατατάξεις όπως η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν μετά από 20 χρόνια αγώνων και θυσιών, είτε οι οικονομικο-πολιτικές αλλαγές με την αναβάθμιση του ρόλου της Κίνας στην παγκόσμια αγορά δεν μπορούν παρά να προβληματίζουν την κοινωνία.
Οι προβληματισμοί αυτοί δεν μπορεί παρά να άπτονται σε αντίστοιχους τομείς που αποκτούν ιστορική φιλοσοφική και επιστημονική διάσταση που ξεπερνούν τα όρια των δυνατοτήτων και των γνώσεων ενός ατόμου πολύ δε περισσότερο ενός μη εξειδικευμένου, από την άλλη πλευρά υπάρχει στους προβληματισμούς μεγάλο ποσοστό ανάλυσης που απαιτεί κοινό νου, άλλωστε στην δημοκρατία ψηφίζουν όλοι, γνώστες και αδαείς.
Την πρώτη παρατήρηση που κάνω, λοιπόν, είναι η διάσταση των απόψεων για τις αιτίες που προκαλούν τα γεγονότα αυτά.
Ακόμα και για την κλιματική αλλαγή, η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα διαφωνεί για την αιτία που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, άλλοι το αποδίδουν στην αύξηση του διοξειδίου του άνθρακος και άλλοι στις ηλιακές θύελλες.
Για το θέμα της ενέργειας άλλοι θεωρούν ότι η λύση θα δοθεί από την αξιοποίηση πράσινων μορφών παραγωγής και άλλοι θεωρούν την ατομική ενέργεια σαν την προσφορότερη λύση.
Στα γεωπολιτικά και οικονομικά εμπλέκονται τα αναχρονιστικά θεωρήματα θρησκειών σε αντιπαράθεση με αποικιοκρατικές πρακτικές της δύσης που κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί την δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα σαν πρόφαση για να συνεχίσει την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του αναπτυσσόμενου τρίτου κόσμου, ιδιαίτερα του Μουσουλμανικού κόσμου. Μία ιδιαίτερα επικίνδυνη άποψη που προάγει και την τρομοκρατία.
Οι μαζικές μετακινήσεις των πληθυσμών που άλλοτε από τις κλιματιστικές , άλλοτε από οικονομικές συνθήκες, άλλοτε από συγκρούσεις και πολέμους δημιουργούν περίπλοκες καταστάσεις που επηρεάζουν τον κόσμο στην Δύση και την Ανατολή. Οι κοινωνίες αλλάζουν αναπόφευκτα και μετατρέπονται σε πολυπολιτισμικές κοινότητες που κλονίζουν την σταθερότητα στην προσπάθεια προσαρμογής.
Κάθε χώρα προσπαθεί να επιβιώσει μέσα στην κρίση που όλα αυτά προκαλούν δημιουργώντας το δικό της μικρόκλιμα μέσα στον ευρύτερο κυκλώνα της παγκόσμιας κρίσης.
Ακόμα και σε απλούστερα θέματα όπως η αντιμετώπιση της πανδημίας εμφανίζονται τα παράδοξα των αντιθέσεων στα πλαίσια της Ιατρικής επιστήμης. Οι αντιθέσεις αυτές παίρνουν πολιτικά αλλά και κοινωνικά χαρακτηριστικά συνωμοσιολογίας ή κοινωνικής αντίδρασης μέχρι και αντιστασιακής τοποθέτησης σημαντικών τμημάτων της κοινωνίας που προστίθενται στους παραδοσιακούς αντιστασιακούς, έτσι που, κατά καιρούς, δημιουργούν περιστασιακές ομάδες ‘αγανακτισμένων’ ή περιθωριακών, ή ακόμα και φανατικών ακολούθων ακραίων πολιτικών, εθνικιστικών ακόμα και θρησκευτικών κατευθύνσεων. κλπ.
Όμως οι κίνδυνοι για την αποσταθεροποίηση της υφηλίου είναι ορατοί διότι τα γεγονότα οξύνουν τις αντιθέσεις είτε αυτές είναι εθνικές είτε οικονομικές είτε πολιτικές.
Παρατηρώντας τα γεγονότα μέσα στον εικοστό και εικοστό πρώτο αιώνα από μία ευρύτερη γωνία βλέπουμε τις εξελίξεις που παίρνουν την μορφή διαφορετικών τάσεων αποτέλεσμα των πιέσεων, όπως παγκοσμιοποίηση, Αραβική άνοιξη, εθνικός ή θρησκευτικός φονταμενταλισμός, έξαρση πολιτικών αντιθέσεων κλπ.
Αποτέλεσμα, γίνονται πλέον περισσότερο εμφανείς παρενέργειες που μετατοπίζουν το ισοζύγιο οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος παγκόσμια, βλέπε αύξηση της οικονομικής επιρροής της Κίνας, αμφισβήτηση της οικονομικής και στρατιωτικής παντοκρατορίας της Αμερικής, αναθεωρητισμός της Τουρκίας που προβάλει τον εαυτό της σαν τον εκπρόσωπο των πανταχού Μωαμεθανών προκυμμένου να αποκτήσει γεωπολιτικά πλεονεκτήματα κλπ.
Ποιες είναι όμως οι πραγματικές αιτίες που αυξάνουν τους κινδύνους;
Παλαιότερα οι σκέψεις των πολιτικών αναλυτών της δύσης προσέγγιζαν τα θέματα κυρίως επηρεασμένα από μαρξιστικές θεωρίες, δηλαδή η ισχύς του κεφαλαίου, ο περιορισμός της καπιταλιστικής παραγωγής από τον έλεγχο των αγορών και τις συγκρούσεις των συμφερόντων. Πολύ λίγοι πίστευαν ότι ο θρησκευτικός φανατισμός και ο Εθνικισμός θα μπορούσε να προξενήσει πολέμους και συγκρούσεις όπως αυτή του Αφγανιστάν που κατά την γνώμη μου κηρύσσει την έναρξη μίας αναχρονιστικής μορφής πολέμου που δεν θα έχει αποκλειστικά οικονομικά χαρακτηριστικά.
Σήμερα οι βασικές αιτίες είναι το μεταναστευτικό, ο υπερπληθυσμός του αναπτυσσόμενου κόσμου και η υπογεννητικότητα του αναπτυγμένου κόσμου, ή μείωση των πρώτων υλών και το ενεργειακό, η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, η μείωση της επάρκειας τροφής λόγω κλιματιστικών αλλαγών και ανταγωνισμού κάλυψης γης με την εξάπλωση των ηλιακών. Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί η μόλυνση του περιβάλλοντος, θαλάσσης, γης και αέρα.
Πως μπορεί να σταθεροποιηθεί η ισορροπία στην παγκόσμια κοινότητα με βάση τους παραπάνω κινδύνους;
Είναι αναμφίβολο ότι σημαντικό ρόλο παίζει η ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας, αλλά η ταχύτητα των τεχνολογικών εξελίξεων είναι σχετικά αργή, παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία αποτελεί και αυτή στοιχείο ανταγωνισμού.
Εδώ παίζεται και το παιχνίδι ανταγωνισμού Αμερικής Κίνας.
Η Αμερική έχει πλέον τις δικές της φοβίες ότι θα χάσει την οικονομική αλλά και στρατιωτική κυριαρχία έναντι της Κίνας ενώ ταυτόχρονα έχει μειωμένη ανάγκη υγρών καυσίμων και αερίου από τις περιοχές της Μέσης Ανατολής και άλλων περιοχών, δεδομένης της επάρκειας που της εξασφαλίζει αυτονομία.
Τι μπορούμε να αναφέρουμε για την Ευρώπη από την οποία εξαρτάται και η πατρίδα μας;
Πέρα από την πολιτιστική της κληρονομιά, η οποία με κανένα τρόπο δεν μπορεί να θεωρηθεί ευκαταφρόνητη, η Ευρώπη δεν κατάφερε να διατηρήσει την ενότητά της, η αποχώρηση της Μ Βρετανίας ήταν ένα καθοριστικό πλήγμα για να μπορέσει η Ευρώπη να καταστεί ένας πόλος που θα μπορούσε να αποκαταστήσει μία ισορροπία μεταξύ Αμερικής
και Κίνας.
Η Ευρώπη κυριαρχήθηκε από την Γερμανία η οποία εξαρτάτε τόσο από την ίδια την Ευρώπη αλλά και τον υπόλοιπο αναπτυσσόμενο κόσμο συμπεριλαμβανομένου και του κόσμου του Ισλάμ. Δηλαδή βρίσκεται σε μία αντίστοιχη θέση του δεύτερο παγκόσμιο πόλεμου, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών και των διαφορετικών γεωπολιτικών και ιστορικών διαφορών. Με λίγα λόγια η Γερμανία δεν καλύπτεται μόνο από την Ευρωπαϊκή αγορά, έχει την ανάγκη του Ισλαμικού χώρου και της Αφρικής. Αυτό την διαφοροποιεί από πολλές Ευρωπαϊκές χώρες.
Κατά κάποιο τρόπο η απόσπαση της Μ Βρετανίας συνέβαλε στην αποτυχία του πειράματος της δημιουργίας μία ενωμένης Ευρωπαϊκής οντότητας. Η Ευρώπη Στροβιλίζεται και αυτή στο ‘μικρόκλιμα’ των ιδιαιτεροτήτων των κρατών που την αποτελούν μέσα στην θύελλά που προξενούν τα παγκόσμια γεγονότα.
Αναπόφευκτα λοιπόν και η Ελλάδα, μία χώρα δέκα εκατομμυρίων στροβιλίζεται μέσα στο δικό της μικρόκλιμα χωρίς να μπορεί να επηρεάσει ή να παίξει σημαντικό ρόλο στην μεγάλη εικόνα, προσπαθεί με κάθε τρόπο να προφυλαχτεί από τις επιπτώσεις των μεγάλων ανακατατάξεων.
Το μέγεθος της Ελλάδας δεν πρέπει να αποτελέσει παράγοντα αναστολής της προσπάθειες προσαρμογής στα νέα δεδομένα προκυμμένου η ίδια να επιβιώσει.
Βασικό παράγοντα επιλογής αποτελεί .η προτεραιότητα των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το δικό μας ‘μικρόκλιμα’.
Η Ελλάδα απειλείται από τα περισσότερα τρέχοντα γεγονότα, όπως κλιματολογικές συνθήκες, απειλή εθνικής κυριαρχίας, μεταναστευτικό, υπογεννητικότητα, διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού κλπ. Από πού να ξεκινήσει κανείς;
Είναι γεγονός ότι αρκετός κόσμος αλλά και πολιτικά κόμματα έχουν αρχίσει να κατανοούν την ανάγκη προσαρμογής αλλά τα προβλήματα είναι πολύ μεγάλα και η αντιμετώπισης τους φαίνεται ανυπέρβλητη όταν τα γεγονότα εμφανίζονται ταυτόχρονα.
Ας παρατηρήσουμε τις πρόσφατες κρίσεις:
Καταστροφές μεγάλων εκτάσεων δασών που συμπαρασείρει τμήματα της πρωτογενούς παραγωγής, μεταναστευτικό, απώλεια προσωπικού δυναμικού στο εξωτερικό που αυξάνει την υπογεννητικότητα, κοινωνικά προβλήματα από αδυναμία απορρόφησης διαφορετικών πολιτισμικά εισροών ατόμων που τελικά επιβαρύνουν οικονομικά τον εθνικό προϋπολογισμό, Εθνικούς κινδύνους που μας υποχρεώνουν σε αμυντικούς εξοπλισμούς που με την σειρά τους επιβαρύνουν τον εθνικό προϋπολογισμό αντλώντας πόρους από τομείς όπως η παιδία , υγεία και άλλες υποδομές που σχετίζονται με την ανάπτυξη, πολιτικό σύστημα που δεν έχει ξεπεράσει παλαιότερες πληγές από εμφυλιο-πολεμικές καταστάσεις, την στιγμή που απαιτείται η μέγιστη συναίνεση για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων που έχουν αποκτήσει υπαρξιακή υπόσταση.
Δεν θέλω να αναπτύξω περισσότερο πολιτικές τοποθετήσεις γιατί ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι η συνειδητοποίηση της κρισιμότητας της εποχής που διανύουμε και όχι η κατά περίπτωση κριτική.
Υπάρχουν αρκετά προβλήματα που η λύση τους άπτεται στον κοινό νου ενώ η δράση επαφίεται τόσο στις εκάστοτε κυβερνήσεις όσο και στην αλλαγή της νοοτροπίας ενός λαού που έχει αποδείξει ότι διαθέτει δυνάμεις που τον βοήθησαν να επιβιώσει, διαχρονικά, μέσα από σοβαρές αντιξοότητες, μόνο που σήμερα τα προβλήματα είναι πολύ σύνθετα και μέσο αντιμετώπισης απαιτούν μεγαλύτερη ευελιξία και εφευρετικότητα.
Η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα στο κόσμο που εξαρτάται από τον τουρισμό μετά από τις Φιλιππίνες και την Ταϊλάνδη, μεγάλο πλεονέκτημα για αξιοποίηση αλλά και μειονέκτημα που μας κάνει ευάλωτους σε μεταβολές, οικονομικές, κλιματολογικές, και συνθήκες ασφάλειας.
Η Ελλάδα είναι τα σύνορα της Ευρώπης γεγονός που την καθιστά στόχο για εκατομμύρια οικονομικών μεταναστών και προσφύγων. Θα μπορούσε αυτό το γεγονός να αποτελέσει πλεονέκτημα ταυτόχρονα με μειονέκτημα;
Πολλοί θα έλεγαν ναι αν μπορούσε η Ελλάδα να διαχειριστεί θέματα ασφαλείας, πολυπολιτισμικότητας.
Οι καταστροφές των δασών ακολουθείται από πλημύρες, μήπως τα αντιπλημμυρικά έργα θα πρέπει να συνδυαστούν με την αξιοποίηση των υδάτινων πόρων που και αυτά αποτελούν μέσο αντιμετώπισης της λειψυδρίας και της επερχόμενης ξηρασίας;
Ειδικά για τα νησιά αλλά και όχι μόνο, η διαμόρφωση του εδάφους θα μπορούσε να σχεδιαστεί για την δημιουργία φυσικών δεξαμενών για την ενίσχυση της άρδευσης.
Σήμερα παρά ποτέ η συνδυαστικές λύσεις που αξιοποιούν τις υφιστάμενες μορφολογικές συνθήκες αλλά και άλλες καταστάσεις που υφίστανται σε κάθε κράτος ή περιοχή αποτελούν αναγκαία παράμετρο για την αντιμετώπιση αυτού που ονομάζουμε πλέον μικρόκλιμα με μεταφορική και πραγματική έννοια.
Με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε θέματα όπως η βελτίωση και αξιοποίηση τομείς όπως η υγεία, η παιδία, η πρωτογενής παραγωγή, η ενέργεια, η βιομηχανία η τεχνολογία και τόσοι ακόμα τομείς.
Τέλος η καλύτερη συνειδητοποίηση των ιδιαιτεροτήτων, πλεονεκτημάτων αλλά και μειονεκτημάτων του λαού μας καθώς και η αξιοποίηση της πνευματικής μας κληρονομιάς θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη εξίσωση αυτή για να πετύχουμε τα βέλτιστα αποτελέσματα με στόχο την επιβίωση της πατρίδας μας.
Δεν θα ήθελα να απορυθμίσω περισσότερα παραδείγματα συνδυαστικών δράσεων σε άλλους πολυάριθμους τομείς, αυτό αποτελεί έργο των κυβερνήσεων και των ειδικών επιστημόνων, απλά στόχος μου είναι η αφύπνιση των αναγνωστών μου για μία κατεύθυνση που πρέπει ο λαός να σκέπτεται και να αξιολογεί τις δράσεις τόσο του κρατικού μηχανισμού αλλά και να εφαρμόσει σε μεγαλύτερο βαθμό μία αυτοκριτική και να μειώσει τα γηγενή ελαττώματα του λαού μας που περιλαμβάνει την έλλειψη κουλτούρας συνεργασίας και εύκολης κρητικής, ακόμα και αδράνειας όταν τα συμφέροντα δεν είναι άμεσα για τον κάθε ένα από εμάς.
Τα συμφέροντα είναι πλέον περισσότερα κοινά παρά ποτέ.
Times for Change 