(Σε αναζήτηση νέων διαδρόμων ανάπτυξης και των προϋποθέσεων για την επιτυχή αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής.)
Η παραγωγικότητα ήταν πάντα σημαντικός παράγοντας στις οικονομίες για την επίτευξη μεγάλων ρυθμών ανάπτυξης στις ανταγωνιστικές καπιταλιστικές κοινωνίες.
Η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών έφερε, κατά περίοδούς τις βιομηχανικές και τεχνολογικές επαναστάσεις που συντέλεσαν καταλυτικά στις εξελίξεις των κοινωνιών από την εποχή της αρχαιότητας μέχρι σήμερα.
Σε όλη αυτή την διαδρομή επιρροή πάντα έπαιζαν και το περιβάλλον, οι συνθήκες, οι συγκυρίες η πολιτική, η θρησκεία που συνέβαλαν, ρυθμιστικά, στην πορεία των εξελίξεων.
Οι αλλαγές αυτές όμως πραγματοποιούντο αργά έτσι ώστε η κάθε γενιά είχε τον χρόνο προσαρμογής και δεν συνειδητοποιούσε απόλυτα τις επιπτώσεις.
Η αυξημένη όμως ταχύτητα, στις εξελίξεις στην τεχνολογία σήμερα, δημιουργεί δραματικές επιπτώσεις σε πολλούς τομείς των κοινωνιών τόσο στην καθημερινότητα όσο και στην οικονομία.
Το παραγωγικό μοντέλο της κάθε κοινωνίας αλλάζει καθώς τα μέσα παραγωγής διαμορφώνονται ανάλογα, με τις τεχνολογικές εξελίξεις .
Αναπόφευκτα μαζί με το μοντέλο των επιχειρήσεων αλλάζει και η συμμέτοχή του ανθρώπινου παράγοντα στην λειτουργία και διοίκηση. Η συμμέτοχή αυτή δεν περιορίζεται μόνο σε ποσοτικά στοιχεία, δηλαδή στον περιορισμό του ανθρώπινου δυναμικού η ακόμα και του τρόπου εργασίας, χειρωνακτική η πνευματική κλπ,
Εδώ υπεισέρχονται, , καινούργιοι παράγοντες όπως ανάγκη συνεχούς μετεκπαίδευσης προσωπικού, λόγω συχνών εναλλαγών εξειδικεύσεων, αλλά και ανάγκη ανάπτυξης νέων ποιοτικών χαρακτηριστικών εργαζομένων και διοίκησης, όπως διορατικότητα, συνεργασιμότητα, προσαρμοστικότητα, μεταδοτικότητα, κλπ, χαρακτηριστικά που προσδίδουν αυξημένη αξία, αναγκαία, ιδιαίτερα για το μεσαία και ανώτερα στελέχη των σημερινών επιχειρήσεων που καλούνται να σχεδιάσουν το μέλλον τους.
Η αυξημένη ταχύτητα στην εξέλιξη της τεχνολογίας παρέχει την δυνατότητα να πραγματοποιηθούν άλματα που μπορούν να παρακάμψουν ολόκληρα στάδια της διαδικασίας ανάπτυξης για πολλές οικονομίες που για διάφορους λόγους έμειναν πίσω.
Προϋπόθεση όμως αξιοποίησης του παραπάνω πλεονεκτήματος αλλά και άλλων πλεονεκτημάτων που μας παρέχει ο ταχύτερος ρυθμός των εξελίξεων είναι η ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας.
Ο άνθρωπος πρέπει να αρχίσει να αντιλαμβάνεται και να συμβιβάζεται με την ιδέα ότι σε πολλούς τομείς η τεχνολογία, με τους αυτοματισμούς και την τεχνίτη νοημοσύνη συμβάλει στην αντικατάσταση των ανθρώπων σε πολλούς τομείς, ακόμα και σε επιτελικές εργασίες.
Οι μηχανές Οδηγούν ταχύτερα και ασφαλέστερα τα αυτοκίνητα ακόμα και τα αεροπλάνα.
Οι μηχανές παίρνουν σωστότερες και ταχύτερες αποφάσεις
Αυτή είναι η κοσμογονική διαφορά στην ιστορίας της ανθρωπότητας, όσο και αν αυτό κρούει τον κώδωνα του κινδύνου κατά τον μεγάλο επιστήμονα της εποχής μας Steven Hοkings
Παρά της μυθιστορηματικής αυτής σημασίας κίνδυνο, εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να ζήσουμε με τα σημερινά δεδομένα και να σχεδιάσουμε την ανάπτυξή για την επερχόμενη περίοδο ανάλογα και να επιβιώσουμε κάτω από τις συνθήκες ανταγωνιστικότητας που διαμορφώνονται παγκόσμια.
Τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης συμμέτοχής στην φάση αυτή επηρεάζουν άμεσα τον σχεδιασμό και την λειτουργία των επιχειρήσεων προκειμένου αυτές να επιβιώσουν στο καινούριο περιβάλλον.
Δεν έχει νόημα να βασιστεί κανείς στις επιλογές μιας διοίκησης που προγραμματίζει μία δραστηριότητες που δεν θα επιβιώσουν περισσότερο από μία πενταετία, ούτε που θα επιμείνει να διατηρήσει μία δραστηριότητα που πεθαίνει.
Η αφύπνιση της επιχειρηματικής κοινότητας στον κίνδυνο αυτό δεν ξεκίνησε πρόσφατα, εδώ και καιρό η έννοια της απαξίωσης και της ανάγκης προσαρμογής για την επιβίωση έγινε γνωστή με την ορολογία της διαδικασίας του “re-engineering”. Πιο πρόσφατα η εξάντληση της παραδοσιακής αγοράς δημιούργησαν τις νεοφυείς επιχειρήσεις τα γνωστά “start up” . Όλα αυτά ήταν τα προοίμια της χιονοστιβάδας των αλλαγών που σύντομα θα βιώσουμε.
Η εκπαίδευση, οι εμπειρίες και τα βιώματα είναι τελείως ανεπαρκή σε σχέση με τις αλλαγές που έρχονται τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια και γι’ αυτό η σημασία στις επιλογές που γίνονται, σήμερα, από τα ανώτερα διοικητικά κλιμάκια παίζουν σημαντικό ρόλο.
Αλλά και τα ενδιάμεσα κλιμάκια παίζουν σημαντικό ρόλο
Πολύ συχνά τα ενδιάμεσα κλιμάκια έχουν εκ των πραγμάτων μία πρόσθετη υποχρέωση να βοηθήσουν τα ανώτερα κλιμάκια να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. Πάντως και στις δύο περιπτώσεις η προσαρμοστικότητα, η ευελιξία και η διορατικότητα παίζουν κυρίαρχο ρόλο.
Η διοίκηση μίας εταιρίας προσομοιάζει με την διοίκηση μίας χώρας και αντίστροφα.
Οι υπουργοί αποτελούν τα μέσα κλιμάκια, ο Πρωθυπουργός είναι τα ανώτερα κλιμάκια.
Ο πρωθυπουργός έχει την διορατικότητα και δίνει την κατεύθυνση, τα μεσαία στελέχη εκτελούν και επιλέγουν τα μέσα και τα εργαλεία.
Πιο συγκεκριμένα, το σημείο καμπής εμφανίζεται λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας στον τομέα δικτιών και επικοινωνιών που επιβάλει την επικοινωνία μεταξύ συστημάτων και μηχανών σε σχεδόν πραγματικό χρόνο (real time). Γεγονός το οποίο δεν καθίστατο εφικτό μέχρι σήμερα.
Η ανάπτυξη της τεχνολογίας G5 δημιουργεί τις προϋποθέσεις επικοινωνίας και διαχείρισης, σε πραγματικό χρόνο, μηχανών που αξιοποιούν τις δυνατότητες τεχνολογιών όπως τεχνικής νοημοσύνης και ρομποτικής ολοκληρώνοντας μέχρι βαθμού τελειότητας την εφαρμογή των τεχνολογιών αυτών σε τομείς όπως η ιατρική, η αεροναυπηγική, άμυνα ( drowns), shipping, port management, αυτοκινητοβιομηχανία, αγροτικές καλλιεργείς, διανομές προϊόντων, κατασκευές, πληροφορική, κλπ.
Ήδη τα πρώτα ψηφιοποιημένα λιμάνια είναι γεγονός και η εποχή του αυτόματου μη επανδρωμένου πλοίου είναι ante portas, οπότε είναι προφανές πως όποιος αντιληφθεί τις επερχόμενες αλλαγές θα μετατρέψει το ψηφιακό του πλεονέκτημα σε επιχειρηματικό όφελος.
Λεωφορεία χωρίς οδηγό στα Τρίκαλα. Το αύριο είναι εδώ
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι οποιαδήποτε επένδυση στους περισσότερους τομείς δεν μπορεί να έχει επιτυχία αν δεν ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις αυτές και οι επιπτώσεις που θα είναι καθοριστικές και ανατρεπτικές στην οικονομία, την κοινωνία ακόμα και την πολιτική.
Οι εξελίξεις θα απαξιώσουν ολόκληρους κλάδους της βιομηχανίας, πολλές επενδύσεις και στρατηγικές ανάπτυξης ολόκληρων χωρών.
Ο πόλεμος στο επίπεδο αυτό εξελίσσεται σήμερα, κυρίως μεταξύ Αμερικής και Κίνας με την Ευρώπη, ακόμα και την Γερμανία και την Ρωσία να μένουν πίσω.
Η απαξίωση αυτή αποτελεί και μία ευκαιρία για πολλές χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, που έμειναν πίσω στην ανάπτυξη για διάφορους λόγους , να αξιοποιήσουν τα νέα δεδομένα και να αναρριχηθούν πάνω σε αυτό το νέο κύμα.
Τα παραδείγματα για την ευκαιρία που παρέχεται είναι πολλά και ήδη ορατά, απλά δεν έχουν πάρει ακόμα την έκταση που θα μπορούσε να διαπιστωθεί στο πολύ εγγύς μέλλον.
Δεν είναι όμως δυνατόν να βλέπουμε την ευκαιρία χωρίς ταυτόχρονα να αναγνωρίζουμε μερικές από τις σημαντικότερες επιπτώσεις. Η σοβαρότερη από τις οποίες εστιάζεται στο πρόβλημα της αποδέσμευσης σημαντικού ανθρώπινου δυναμικού που εύλογα προκύπτει..
Εάν χτίζουμε με τρισδιάστατους εκτυπωτές, εάν τα ταξί, τα λεωφορεία, τα τραίνα, τα πλοία και τα αεροπλάνα δεν χρειάζονται οδηγούς, εάν οι εκπαιδεύσεις γίνονται χωρίς καθηγητές, εάν οι αγροτικές εργασίες γίνονται από ρομπότ, κλπ, τι θα συμβεί με το περισσευούμενο ανθρώπινο δυναμικό; Αυτά δεν εμπίπτουν στο πεδίο της επιστημονικής φαντασίας. Το πρόβλημα είναι πραγματικό αλλά ταυτόχρονα γίνεται αποδεκτό και προβλέψιμο ότι στις οικονομίες προηγμένης ανάπτυξης θα μειωθεί δραστικά ο χρόνος απασχόλησης του ανθρώπινου δυναμικού.
Μήπως εκεί βρίσκεται το κρυφό κεφάλαιο της χώρας μας και εκεί πρέπει να εστιαστεί ολόκληρη η προσπάθεια για το μέλλον ; Μήπως στο σημείο αυτό βρίσκουμε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την Ελλάδα; Μήπως η διαφύλαξη του πλεονεκτήματος αυτού πρέπει να είναι το κύριο μέλημά μας;
Για όσους δεν κατάλαβαν εννοώ την διαφύλαξη και αξιοποίησης του περιβάλλοντος.
Η τεχνολογία πάντοτε θα παραμένει σημαντικός μοχλός ανάπτυξης, αυτό θα είναι πάντα ο κοινός παρονομαστής αλλά δεν μπορεί να αποτελεί και το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα.
Κατά την άποψή μου παροχή υπηρεσιών στον τομέα του τουρισμού, θα παραμένει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που σε συνδυασμό με την αναμενόμενη σημαντικότατη αύξηση του διαθέσιμου ελεύθερου χρόνου του ανθρώπινου δυναμικού, που θα προστρέξει είτε για διακοπές, είτε λόγο μεγαλύτερης περίοδού συνταξιοδότησης, εύλογα θα μας ωθεί να προσβλέπουμε στην μεγαλύτερη αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας αυτής και ιδιαίτερα των νήσων της Ελλάδας, ακόμα και των ακατοίκητων βραχονησίδων μεταξύ των οποίων οραματίζομαι να μετακινούνται άτομα και εμπορεύματα με υδροπλάνα και drown και ταξί θαλάσσης για αναψυχή και εργασία εκατομμυρίων Τουριστών αλλά και μονίμων κατοίκων που θα έχουν λογικά αποδεσμευτεί από την καταπιεστική καθημερινότητα του 21 αιώνα.
Παράλληλα τα οργανωμένα ταξίδια, οι κρουαζιέρες τα γιοτ πολυτελείας η ακτοπλοΐα, ο θεματικός Τουρισμός και οι συναφείς με αυτούς επιχειρήσεις θα είναι εκείνοι οι τομείς που θα ευνοηθούν από τις εξελίξεις αυτές.
Αλλα και η ναυτηλία γενικότερα, τομαίας που η χώρα μας κατέχει τα σκήπτρα μπορεί να διατηρήσει την πρωτοπορεία αυτή υπό τον όρο ότι θα μπορέσει να προσαρμωστεί και να αξιοποιήσει και αυτή τα μέσα που η τεχνολογία νας παρέχει.
Ας αφυπνισθούν λοιπόν οι σημερινοί πολιτικοί και επιχειρηματίες να επενδύσουν σύντομα εκεί που η γνώση κα η φαντασία τους οδηγεί, με γνώμονα την διαφύλαξη του περιβάλλοντος, την καθαριότητα ,την καθαρή ενέργεια και την αναγκαία ασφάλεια, με πρόσθετο χαρακτηριστικό την προσαρμοστικότητα την ευρηματικότητα και την ευελιξία στην επιλογή των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων.
Δεν είναι απαραίτητο να δημιουργήσουμε την βαριά βιομηχανία της Γερμανίας, ήδη αυτή περνά στην κρίση, ούτε να γίνουμε η Silicon Valley της Ευρώπης, απλά να αξιοποιήσουμε τα μέσα και τα καινούρια εργαλεία καθώς επίσης και την εύκολη πρόσβαση στα τεράστια τοπικά και παγκόσμια δεδομένα και πληροφοριακό υλικό που μας παρέχει η αναδυόμενη τεχνολογία, να διαχειριστούμε το υλικό αυτό και να προσπεράσουμε την αναχρονιστική διαδικασία της.. ανακάλυψης του τροχού.
Το μέλλον βρίσκεται στην αλλαγή της νοοτροπίας μας. Το αύριο είναι εδώ.
Times for Change 